System emerytalny po reformie

Nowy system emerytalny obowiązuje w Polsce od dnia 1 stycznia 1999 roku, zastępując dotychczasowe rozwiązanie – międzypokoleniową umowę, na podstawie której pracujący utrzymywali emerytów. W oparciu o doświadczenia innych państw stworzono system trzech filarów, określany jako „bezpieczeństwo dla różnorodności”.

Zreformowany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) jest I filarem tego systemu. Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) to II filar, a wszystkie inne formy długotrwałego oszczędzania na cele emerytalne (Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) oferowane przez firmy ubezpieczeniowe, banki i domy maklerskie, Pracownicze Programy Emerytalne) to III filar. Uczestnictwo w dwóch pierwszych filarach jest obowiązkowe, w trzecim natomiast dobrowolne. Gromadzenie oszczędności w trzecim filarze jest niezbędne jeśli ubezpieczony nie chce znacząco obniżyć poziomu życia w stosunku do okresu aktywności zawodowej.

W pierwszym roku obowiązywania reformy emerytalnej jej uczestnikami mogły być osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku. Dodatkowo grupę tę podzielono na podgrupy: osoby urodzone przed 1 stycznia 1969 roku oraz osoby urodzone po 31 grudnia 1968 roku. Osoby ze starszej grupy, które w roku 1999 podlegały obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, do 31 grudnia 1999 roku mogły podjąć decyzję o pozostawieniu swoich składek wyłącznie w ZUS lub przystąpieniu do wybranego OFE. Osoby z grupy młodszej zostały zobligowane do wyboru otwartego funduszu emerytalnego.

Od roku 2000 obowiązkiem przystąpienia do OFE objęte zostały wszystkie osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1968 roku i rozpoczynają pierwszą pracę lub działalność gospodarczą (podlegają ubezpieczeniu społecznemu). Na wybór funduszu mają 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia społecznego. Jeśli nie dokonają wyboru samodzielnie przydzielone zostaną do funduszu w drodze losowania, które ZUS przeprowadza dwa razy w roku, w styczniu oraz w lipcu.

Osoby, które urodziły się przed 1 stycznia 1969 roku, a w roku 1999 nie podlegały obowiązkowi ubezpieczenia społecznego i w dniu powstania takiego obowiązku nie miały ukończonych 50. lat mają 6 miesięcy na wybór OFE od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. Niedokonanie wyboru funduszu w tym terminie oznaczać będzie, że w przyszłości otrzymywać będą emeryturę wyłącznie z I filaru, a więc z ZUS.

Zgodnie z uregulowaniami w zreformowanym systemie emerytalnym w I i II filarze składki przelewane przez pracodawcę przypisywane są do indywidualnych kont ubezpieczonych.

System emerytalny w Polsce sprowadza się do kilku zasad:

• pensja pracownika, na skutek tzw. ubruttowienia, wynosi obecnie 123% pensji sprzed reformy emerytalnej,

• składka emerytalna wynosi 19,52% wynagrodzenia brutto,

• składkę opłaca w równej, wynoszącej po 9,76% części ubezpieczony i pracodawca,

• z tej puli 7,3% składki przekazywane jest do otwartego funduszu emerytalnego, a 12,22% do ZUS.

Składka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest limitowana, co oznacza, że limit równy jest 30-krotności średniej prognozowanej miesięcznej płacy w Polsce. Po osiągnięciu takiego limitu składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe nie są odprowadzane, a więc efektywnie wynagrodzenie ubezpieczonego rośnie, a koszt pracy pracodawcy się zmniejsza.

Zdjęcie pochodzi z serwisu Flickr.com.