Zmiany w polskim systemie emerytalnym - propozycje zmian i ich konsekwencje

Zmiany w Polskim systemie emerytalnym fot.: sxc.hu

Propozycja wprowadzenia IKZE

Obok dobrowolnych IKE i PPE wraz ze zmianami na rynku pojawią się Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), których posiadacze  korzystać będą ze specjalnej ulgi podatkowej:

• Składki na IKZE będzie można odliczyć od przychodu
• Wysokość ulgi (składki) będzie limitowana: 2% (2012 – 2014), 3% (2015 – 2016) oraz 4% wynagrodzenia (do 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia) od 2017 roku
• Prawdopodobnie dochody z inwestycji będą obciążone „podatkiem Belki”

IKZE będą mogły być tworzone we wszystkich formach dostępnych IKE oraz  w oparciu o OFE (założono, że wykorzystywany będzie „standardowy” produkt OFE)

Ile jest warta ulga w IKZE? Porównanie TFI do OFE? – wnioski

Warto podkreślić, że „dzisiejsze" OFE (bez ulgi) jest bardziej opłacalne niż produkty TFI, korzystające z ulgi IKZE (w analizie porównano „najtańszy” fundusz stabilnego wzrostu oferowany w ramach IKE przez jedno z trzech największych TFI operujących na Polskim rynku), ale dopiero począwszy od 16 roku inwestowania, do tego czasu TFI ma przewagę – głownie ze względu na to że:

• w pierwszych latach do OFE trafia mniej środków bo jest wyższa opłata dystrybucyjna
• TFI korzysta z efektu „reinwestowania ulgi

Generalny wniosek

Dyskusja o ulgach podatkowych jest ważna, ale równie ważne jest analizowanie wysokości kosztów,  jakie inwestor ponosi na rzecz instytucji, które zarządzają środkami.

Konsekwencje wprowadzanych zmian proponowanych przez rząd:

• Trudno uznać wprowadzane zmian za korzystne dla uczestników systemu
• W efekcie zmian wzrośnie rola i odpowiedzialność Państwa za przyszłe emerytury
• Poziom emerytur i gwarancje ich wypłaty w znacznie większym stopniu zależeć będą od sytuacji demograficznej, liczby zatrudnionych, sytuacji budżetu itd.
• Logika podpowiada, iż planowane zmiany wzmacniają potrzebę dodatkowego oszczędzania
• Demotywująco działać będzie brak obniżenia obowiązkowych składek emerytalnych (obecna „utrata” pewności i zaufania  do systemu emerytalnego oraz wiary w odpowiednio wysokie stopy zastąpienia nie jest skutkiem redukowania składek, co zwykle oznacza większą skłonność do oszczędzania)
• W normalnej sytuacji, obniżanie emerytur w praktyce krajów rozwiniętych zawsze prowadziło do rozwoju dobrowolnych form oszczędzania:
  • Rzadziej indywidualnych (IKE i IKZE plus pozostałe pozbawione zachęt fiskalnych)
  • Częściej zakładowe (PPE i plany pozaustawowe)
• Dodatkową konsekwencją zazwyczaj jest wzrostu odpowiedzialności pracodawców za wynik inwestowania w emerytalnych programach zakładowych, stąd istotne zmiany w procesach „monitoring, compliance & governance na świecie.

Autorzy: Krzysztof Nowak, Andrzej Narkiewicz
www.mercer.com